فهرست مطالب
جراحی تعویض مفصل زانو معمولا برای افرادی انجام می شود که به دلیل ساییدگی شدید، آرتروز پیشرفته یا آسیب های جدی، دیگر نمی توانند به راحتی حرکت کنند و زندگی روزمره شان تحت تاثیر قرار گرفته است. در این روش، مفصل آسیب دیده با یک مفصل مصنوعی جایگزین می شود تا درد بیمار کاهش پیدا کند و توانایی حرکت دوباره باز گردد. یکی از موضوعات مهمی که بیماران پس از این جراحی به آن فکر می کنند، دوام و طول عمر زانوی مصنوعی است. اینکه این مفصل تا چه مدت سالم باقی می ماند و بدون مشکل کار می کند، نقش مهمی در تصمیم گیری بیمار برای انجام جراحی دارد.
چه عواملی روی طول عمر زانوی مصنوعی تاثیر می گذارند؟
طول عمر مفصل مصنوعی زانو به چند عامل مهم بستگی دارد که هر کدام می توانند تاثیر زیادی روی کیفیت و دوام مفصل داشته باشند:
- کیفیت مفصل مصنوعی: هر مفصل مصنوعی جنس و طراحی خاص خودش را دارد. اگر مفصل از جنس خوب و مقاومی ساخته شده باشد، بیشتر می تواند فشارها و حرکت های روزمره را تحمل کند و دیرتر خراب شود.
- تجربه و مهارت جراح: جراحی که عمل تعویض زانو را انجام می دهد، باید تجربه کافی داشته باشد. اگر جراح مفصل را درست و دقیق سر جای خودش قرار دهد، مفصل بهتر کار می کند و دیرتر آسیب می بیند.
- وزن بدن: وزن زیاد باعث می شود فشار زیادی روی مفصل مصنوعی بیفتد. هر چه وزن بیشتر باشد، احتمال اینکه مفصل زودتر خراب شود، بیشتر است.
- نوع فعالیت ها و ورزش: ورزش و فعالیت بدنی مناسب باعث می شود عضلات اطراف زانو قوی تر شوند و مفصل بهتر حمایت شود. اما کارهای سنگین یا ورزش های سخت می تواند به مفصل آسیب بزند و عمر آن را کم کند.
- مراقبت بعد از جراحی: رعایت نکات پزشکی، انجام فیزیوتراپی و ندادن فشار زیاد به زانو به مفصل کمک می کند بهتر جا بیفتد و سالم بماند.
- وضعیت کلی سلامتی بدن: بیماری هایی مثل دیابت یا مشکلات استخوانی ممکن است روند بهبودی را کند کنند و روی طول عمر مفصل تأثیر منفی بگذارند.
میانگین ماندگاری زانوی مصنوعی چند سال است؟
زانوی مصنوعی معمولا بین ۱۵ تا ۲۰ سال عمر می کند. البته این عدد می تواند بسته به شرایط هر فرد، نوع مفصل، کیفیت جراحی و مراقبت های بعدی متفاوت باشد. در برخی موارد، با مراقبت مناسب و رعایت نکات پزشکی، مفصل ممکن است حتی بیش از ۲۰ سال هم دوام بیاورد. اما در برخی شرایط خاص، ممکن است بعد از مدتی، نیاز به تعویض مجدد مفصل پیش بیاید.
چگونه می توان طول عمر مفصل مصنوعی زانو را افزایش داد؟
برای اینکه مفصل مصنوعی زانو مدت بیشتری کار کند و سالم بماند، باید چند نکته مهم را رعایت کرد:
- وزن زیاد فشار زیادی روی زانو می آورد و باعث می شود مفصل سریع تر خراب شود. پس کم کردن وزن و نگه داشتن وزن مناسب خیلی مهم است.
- بعد از جراحی باید داروها را مرتب بخورید و اگر دکتر پیشنهاد کرد، حتما فیزیوتراپی بروید تا عضلات زانو قوی تر شوند.
- ورزش هایی مثل پیاده روی، شنا و تمرینات ساده به تقویت عضلات کمک می کند و زانو بهتر کار می کند. اما ورزش های سنگین یا حرکات ناگهانی که به زانو فشار می آورد نباید انجام شود.
- بلند کردن چیزهای سنگین یا ایستادن زیاد فشار زیادی به زانو وارد می کند و باید این کارها را کمتر انجام داد.
- خوردن غذای خوب، دوری از سیگار و مراقبت از بیماری هایی مثل دیابت و فشار خون به سالم ماندن زانو کمک می کند.
تفاوت طول عمر مفصل زانوی مصنوعی در افراد جوان و سالمندان
مفصل مصنوعی زانو در جوان ها و سالمندان ممکن است مدت زمان متفاوتی دوام بیاورد. دلیل اصلی این است که جوان ها معمولا بیشتر حرکت می کنند و فعالیت بیشتری دارند. وقتی زیاد ورزش می کنند یا کارهای سنگین انجام می دهند، فشار زیادی روی مفصل وارد می شود و ممکن است زودتر خراب شود. اما سالمندان معمولا کمتر حرکت می کنند و کارهای سبک تری انجام می دهند. این باعث می شود فشار روی مفصل کمتر باشد و مفصل بیشتر عمر کند. همچنین سالمندان ممکن است بیماری های استخوانی یا مشکلات دیگر داشته باشند که روی مفصل تاثیر می گذارد، ولی چون کمتر فعال هستند، این مشکلات معمولا سرعت خراب شدن مفصل را کم می کند. جوان ترها ممکن است به خاطر سبک زندگی پرتحرک و وزن بالاتر، نیاز داشته باشند بعد از چند سال دوباره عمل تعویض مفصل را انجام دهند.
آیا نوع پروتز روی ماندگاری زانوی مصنوعی تأثیر دارد؟
نوع مفصل مصنوعی که برای زانو استفاده می شود، روی مدت زمانی که مفصل دوام می آورد تاثیر زیادی می گذارد. پروتزها از جنس ها و شکل های مختلفی ساخته می شوند که هر کدام ویژگی خاص خودشان را دارند. جنس مواد پروتز خیلی مهم است. بعضی از پروتزها از فلز و پلاستیک قوی ساخته شده اند که فشارهای زیاد را بهتر تحمل می کنند و دیرتر خراب می شوند. طراحی پروتز هم مهم است. پروتزهای جدیدتر طوری ساخته شده اند که بهتر با حرکت طبیعی زانو هماهنگ باشند و فشار روی مفصل را بهتر تقسیم کنند. این باعث می شود مفصل دیرتر آسیب ببیند و بیشتر دوام بیاورد. همچنین نوع پروتز باید با توجه به شرایط هر فرد انتخاب شود. مثلا یک پروتز برای کسی که وزن و فعالیتش بالاست مناسب است و ممکن است برای کسی که کمتر فعال است لازم نباشد.
مراجعه به پزشک برای بررسی طول عمر زانوی مصنوعی
برای اینکه طول عمر زانوی مصنوعی بهتر حفظ شود و مشکلات زانو سریع تر برطرف شود، باید دقت کنید که اگر هنگام حرکت زانو صدا می شنوید یا درد، ورم یا مشکلاتی مثل گیر کردن زانو دارید، سریع به پزشک متخصص مراجعه کنید. این علائم ممکن است نشان دهنده مشکلاتی باشند که اگر به موقع درمان نشوند، می توانند باعث آسیب بیشتر به مفصل مصنوعی شوند و عمر آن را کوتاه کنند. پزشک با دقت کامل زانوی شما را معاینه می کند تا دلیل این مشکلات را پیدا کند و بهترین روش درمان را برای شما پیشنهاد دهد. دکتر مصطفی شاهرضایی که جراح زانو و استاد دانشگاه هستند، تجربه و تخصص زیادی در این زمینه دارند و با بررسی دقیق وضعیت زانو، راهنمایی های لازم را برای درمان درست به شما ارائه می کنند. برای شروع درمان و گرفتن وقت مشاوره می توانید با مطب دکتر شاهرضایی تماس بگیرید و وقت مشاوره خود را ثبت کنید.