فهرست مطالب
اگر شما هم به دنبال علت خارش زانوی خود هستید، باید بدانید که خارش زانو می تواند ناشی از انواع بیماری های زمینه ای باشد که شدت آن ها با هم متفاوت است. مشکلات معمولی مانند اگزما تا بیماری های نادر، مانند درماتوفیبروما، همگی می توانند علت خارش زانو باشند. در این مقاله از سایت دکتر مصطفی شاهرضایی، به بررسی علل شایع خارش زانو و روش‌های درمان آن می‌پردازیم.
خشکی پوست
خشکی پوست یکی از عوامل شایع خارش زانو است که به دلیل کاهش رطوبت طبیعی پوست رخ می‌دهد. این وضعیت می‌تواند در اثر عواملی مانند هوای سرد و خشک، شستشوی مکرر با صابون‌های قوی، یا عدم استفاده از مرطوب‌کننده مناسب ایجاد شود. هنگامی که پوست خشک می‌شود، لایه محافظتی آن تضعیف شده و حساسیت آن به تحریکات محیطی افزایش می‌یابد، که این مسئله می‌تواند باعث خارش، پوسته‌ریزی، و حتی ترک‌های کوچک در پوست زانو شود. برای کاهش خارش ناشی از خشکی پوست، استفاده از مرطوب‌کننده‌های مناسب، اجتناب از دوش‌های طولانی با آب داغ، و حفظ رطوبت محیط توصیه می‌شود.
حساسیت یا آلرژی
حساسیت یا آلرژی می‌تواند با تحریک سیستم ایمنی بدن باعث خارش زانو شود. زمانی که پوست زانو با یک ماده حساسیت‌زا مانند مواد شیمیایی موجود در شوینده‌ها، صابون‌ها، یا حتی پارچه‌های خاص تماس پیدا می‌کند، واکنش التهابی ایجاد شده و خارش را به دنبال دارد. همچنین آلرژی‌های غذایی، دارویی، یا نیش حشرات می‌توانند علائم پوستی مانند خارش و التهاب در زانو ایجاد کنند. در برخی موارد، حساسیت فصلی یا درماتیت تماسی آلرژیک به دلیل تماس با آلرژن‌هایی مثل گرده گیاهان یا برخی گیاهان خاص، این مشکل را تشدید می‌کند. درمان خارش ناشی از آلرژی شامل شناسایی و اجتناب از آلرژن و استفاده از آنتی‌هیستامین‌ها است.
عفونت‌های قارچی
عفونت‌های قارچی می‌توانند با ایجاد التهاب و تحریک پوست باعث خارش زانو شوند. این عفونت‌ها معمولاً به دلیل رشد بیش‌ازحد قارچ‌هایی مانند کاندیدا یا درماتوفیت‌ها در شرایط مرطوب و گرم ایجاد می‌شوند. خارش ناشی از عفونت قارچی اغلب همراه با علائمی مانند قرمزی، پوسته‌ریزی، یا ترک‌های کوچک در پوست است. مناطق درگیر ممکن است ظاهری براق یا دایره‌ای داشته باشند که نشانه‌ای از گسترش قارچ است. برای درمان، استفاده از داروهای ضدقارچ موضعی یا خوراکی تحت نظر پزشک و حفظ خشکی و تمیز بودن زانو اهمیت دارد.
اگزما (درماتیت آتوپیک)
اگزما یا درماتیت آتوپیک یک بیماری پوستی مزمن است که می‌تواند با التهاب، قرمزی، و خارش شدید در ناحیه زانو همراه باشد. این بیماری ناشی از اختلال در عملکرد سد محافظتی پوست و واکنش بیش‌ازحد سیستم ایمنی به عوامل محیطی مانند آلرژن‌ها، مواد شیمیایی یا تغییرات دما است. پوست زانو در اثر اگزما ممکن است خشک، ترک‌خورده و پوسته‌پوسته شود و خارش آن اغلب به قدری شدید است که منجر به خاراندن مداوم و آسیب به پوست می‌شود. درمان اگزما شامل استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده، داروهای ضدالتهابی موضعی و اجتناب از عوامل تحریک‌کننده است.
پسوریازیس
پسوریازیس باعث رشد بیش از حد سلول های سطحی پوست می شود و راش های قرمز، پوسته پوسته، خارش دار و دردناک در زانو ایجاد می کند. این بیماری یک اختلال خود ایمنی است که باعث می شود بدن به سلول های پوست سالم خود حمله کند. ممکن است منشاء ژنتیکی داشته باشد اما توسط هر چیزی که سیستم ایمنی را تحت فشار قرار دهد، مانند عفونت ها، آسیب های پوستی، مصرف الکل، چاقی، سیگار کشیدن و استرس ایجاد می شود. علائم ممکن است در طول هفته‌ها یا ماه‌ها ظاهر شوند و کم کم از بین بروند.
گزیدگی حشرات
نیش حشرات مانند پشه، کنه، یا مورچه ممکن است خارش موقتی و گاهی شدید در ناحیه زانو ایجاد کند. برخی از کنه ها، در تماس با چمن های آلوده به سطح پوست می رسند. این حشرات به مدت سه تا چهار روز از پوست شما تغذیه می کنند و مایعی ترشح می کنند که باعث خارش شدید می شود. ناحیه آلوده باید با آب و صابون تمیز شود. کرم هیدروکورتیزون یا بی حس کننده موضعی ممکن است برای کاهش خارش مفید باشد. باید از خاراندن زخم ها خودداری کنید.
بیماری های سیستمیک
بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، نارسایی کلیه، یا بیماری‌های کبدی می‌توانند به‌صورت غیرمستقیم باعث خارش زانو شوند. این بیماری‌ها با تأثیر بر عملکرد طبیعی بدن، تجمع سموم یا تغییرات در سیستم ایمنی را به دنبال دارند که ممکن است پوست را تحریک کرده و خارش ایجاد کند. به‌عنوان‌مثال، دیابت می‌تواند با کاهش گردش خون و خشکی پوست باعث خارش شود، یا مشکلات کبدی و کلیوی به دلیل تجمع مواد زائد در خون، خارش عمومی و موضعی مانند زانو را به همراه دارند. درمان این خارش معمولاً به کنترل بیماری زمینه‌ای و مراقبت مناسب از پوست بستگی دارد.
آرتریت یا بیماری های مفصلی
آرتریت و بیماری‌های مفصلی می‌توانند به دلایلی مانند التهاب مزمن و تغییرات پوستی ناشی از آن باعث خارش زانو شوند. در برخی از انواع آرتریت، مانند آرتریت روماتوئید یا آرتریت پسوریاتیک، التهاب مفصل با تغییراتی در پوست اطراف آن همراه است که خارش را به دنبال دارد. همچنین، استفاده طولانی‌مدت از برخی داروهای مرتبط با درمان آرتریت ممکن است عوارض جانبی مانند خشکی یا تحریک پوست را ایجاد کند. در مواردی، تورم و تجمع مایعات در مفصل زانو می‌تواند پوست را کشیده و خارش ایجاد کند. کنترل التهاب و مراقبت از پوست می‌تواند به کاهش خارش کمک کند.
درمان خارش زانو
- مرطوب‌کننده‌ها و کرم‌های تسکین‌دهنده: اگر خشکی پوست عامل خارش است، استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده مخصوص می‌تواند خشکی را کاهش داده و خارش را تسکین دهد.
- داروهای ضدالتهاب موضعی: برای خارش ناشی از التهاب یا اگزما، پزشک ممکن است کرم‌های کورتیکواستروئیدی یا ضدالتهاب تجویز کند. این محصولات التهاب را کاهش داده و پوست را تسکین می‌دهند.
- درمان ضدقارچی: اگر خارش به دلیل عفونت قارچی باشد، کرم‌ها یا داروهای خوراکی ضدقارچ ممکن است مؤثر باشند. تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه نیز برای جلوگیری از گسترش قارچ ضروری است.
- آنتی‌هیستامین‌ها: اگر خارش ناشی از آلرژی باشد، مصرف آنتی‌هیستامین‌های خوراکی یا موضعی می‌تواند مؤثر باشد و علائم حساسیت را کاهش دهد.
- کنترل بیماری‌های زمینه‌ای: اگر خارش ناشی از بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت یا مشکلات کبدی باشد، کنترل این بیماری‌ها و درمان علائم آن‌ها برای کاهش خارش ضروری است.
- روش‌های خانگی: کمپرس سرد، استفاده از جو دوسر کلوئیدی در حمام، و اجتناب از دوش‌های داغ می‌توانند به کاهش خارش کمک کنند.
- مشاوره پزشکی: اگر خارش زانو مداوم است یا همراه با علائم دیگری مانند تورم، قرمزی شدید، یا ترشح است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی شناسایی و درمان مناسب تجویز شود.
مراجعه به پزشک
خارش زانو ممکن است دلایل ساده‌ای مانند خشکی پوست داشته باشد یا نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر باشد. توجه به علائم همراه و استفاده از درمان‌های مناسب می‌تواند به کاهش خارش و جلوگیری از عوارض بیشتر کمک کند. اگر خارش زانو ادامه‌دار یا شدید باشد، حتماً با یک پزشک متخصص مشورت کنید. دکتر مصطفی شاهرضایی، جراح و متخصص زانو، به تشخیص و درمان انواع اختلالات زانو می پردازد. برای مشاوره با دکتر شاهرضایی، می توانید ازطریق سایت یا تماس با مطب، نوبت خود را رزرو کنید.