فهرست مطالب
نیمه در رفتگی مچ پا که با نام بی ثباتی مچ پا نیز شناخته می‌شود، یک وضعیت ناتوان کننده است که با دردهای عود کننده، درد مداوم و تکرار مشکلات بی ثباتی مچ پا در ارتباط است. این وضعیت نتیجه تأثیر چندین عامل است که با هم تراز بودن پا در حالت استراحت، ضعف عضلانی، حس عمقی ضعیف (ادراک وضعیت و موقعیت فیزیکی بخش‌های مختلف بدن نسبت به یکدیگر) و آسیب رباطی در ارتباط است. اگر این وضعیت درمان نشود، می‌تواند منجر به کاهش سطح عملکرد و کیفیت زندگی فرد شده و درنهایت به التهاب مفاصل و درد مزمن منجر شود.
علت بی ثبات شدن مچ پا چیست؟
نیمه در رفتگی مچ پا ناشی از مجموعه عواملی است که بر پایداری و ثبات مچ پا تأثیر می‌گذارند. ساختارهای استخوانی و رباطی-تاندونی در این زمینه نقش اساسی ایفا می‌کنند. ساختارهای استخوانی و تاندونی به ثبات مچ پا در حالت سکون و بی‌حرکتی کمک می‌کنند و تاندون‌ها در حین حرکت نقش ثبات و پایداری را ایفا می‌کنند. تاندون‌های مرتبط با نیمه در رفتگی جانبی مچ پا به نام تاندون‌های پرونئال شناخته می‌شوند.
عدم تراز بودن مچ پا که ممکن است ناشی از والگوس (تغییر شکل) استخوان پشت پا یا قوس بیش از حد پا باشد، با بی ثباتی مچ پا و نیمه در رفتگی مچ پا در ارتباط است. این عدم تراز بودن می‌تواند به علت نقص در سطح رباط‌ها باشد که نقش اساسی در ایجاد ثبات اولیه دارند. به‌عنوان‌مثال، رباط تالوفیبولار قدامی در مقابل سستی حرکت بدون تغییر جهت در استخوان تالوس در صفحه ساجیتال مقاومت می‌کند.
تحقیقات نشان داده است که رباط تالوفیبولار قدامی کمترین آستانه تحمل در برابر آسیب را دارد و بنابراین این رباط به‌عنوان رباط آسیب‌دیده‌تر شناخته می‌شود. رباط کالکانوفیبولار نیز در مقابل چرخش بیش از حد به سمت بالا در هر دو مفصل مورتیس (مچ پا) و مفصل سابتالار مقاومت می‌کند. همچنین، رباط تالوفیبولار خلفی یک رباط قدرتمند با سطح گسترده است که استحکام کششی بالایی به مچ پا می‌بخشد و آسیب دیدگی آن احتمالاً کمتر است.
چه کسانی در معرض دررفتگی مچ پا قرار دارند؟
در اینجا چندین عاملی ذکر شده‌اند که ممکن است خطر ابتلا به دررفتگی مچ پا را افزایش دهند:
- فعالیت‌های ورزشی سنگین: افرادی که فعالیت‌های ورزشی سنگین، خصوصاً ورزش‌هایی که نیازمند تغییرات سریع در جهت و حرکت مچ پا هستند (مانند بسکتبال یا فوتبال) را انجام می‌دهند، در معرض بالاتری از دررفتگی مچ پا قرار دارند.
- پیشینه آسیب مچ پا: افرادی که در گذشته دچار پیچ خوردگی مچ پا، شکستگی یا دررفتگی شده‌اند، احتمال دررفتگی مجدد مچ پا را دارند.
- شرایط غیرطبیعی از بدو تولد: اگر مچ پای شخص از بدو تولد غیرطبیعی بوده باشد، ممکن است این شرایط باعث آسیب و دررفتگی مچ پا شود.
- اضافه وزن: افرادی که اضافه وزن دارند، بیشترین فشار را بر مفاصل خود قرار می‌دهند و احتمال دررفتگی مچ پا در این افراد بیشتر است.
بااین‌حال، لازم به ذکر است که هر فردی ممکن است در معرض خطر دررفتگی مچ پا قرار بگیرد و این عوامل تنها یک تعیین کننده از موارد ممکن هستند.
عوارض بی ثباتی مچ پا
بی ثباتی مچ پا ناشی از همان مکانیسم‌هایی است که سبب پیچ‌خوردگی‌های ساده مچ پا می‌شود. مجموعه رباط‌های جانبی، به ویژه رباط تالوفیبولار قدامی و رباط کالکانوفیبولار، نسبت به صدمات ناشی از چرخش مچ پا حساس و آسیب‌پذیر هستند. بسیاری از بیماران با بی ثبانی مچ پا موفق به درمان شده و عوارض بلندمدت آن‌ها معمولاً محدود هستند، بااین‌حال برخی افراد ممکن است علائم مزمنی را تجربه کنند که به تغییرات مکانیکی و عملکردی ناشی از آسیب حاد مربوط می‌شوند.
عوامل مکانیکی مرتبط با بی ثبانی مچ پا شامل ضعیف شدن و درنتیجه سستی رباط‌ها، تغییرات مفصلی و تغییرات مخرب هستند. عوامل عملکردی مرتبط با بی ثبانی مچ پا شامل تغییرات در حس عمقی و ادراک موقعیت اعضای بدن، کنترل عصبی-عضلانی، کنترل وضعیتی و درنهایت، کاستی از قدرت حاصل از پیچ خوردگی مچ پا می‌شوند. این روند ممکن است به سوی پیچ‌خوردگی‌های مکرر مچ پا، درد مداوم در مچ پا و ضعف عضلانی هدایت شود.
درمان بی ثباتی مچ پا
به‌محض تشخیص، باید از هرگونه فعالیتی که باعث افزایش فشار بر مچ پا می‌شود، خودداری کنید. این می‌تواند شامل ورزش‌های خاص یا راه رفتن روی سطوح ناهموار باشد که فشار بیشتری بر مفصل مچ پا اعمال می‌کند. علائم آسیب را جدی بگیرید زیرا نادیده گرفتن آن‌ها ممکن است باعث بهبودی تأخیری شود.
برخی از روش‌های درمان بی ثباتی مچ پا شامل موارد زیر می‌شوند:
- الکتروتراپی: استفاده از جریان‌های الکتریکی برای تسکین درد و بهبود عملکرد عضلات و رباط‌ها.
- آب‌درمانی: انجام تمرینات در آب به‌منظور تقویت عضلات و افزایش ثبات مچ پا.
- تمرینات حس عمقی: تمریناتی که به تقویت حس عمقی و ادراک موقعیت اعضای بدن کمک می‌کنند.
- ارتز: استفاده از ارتزهای مخصوص برای حمایت و افزایش ثبات مچ پا.
- تمرینات خاص: تمرینات اختصاصی جهت بهبود ثبات مچ پا و بازگشت به فعالیت‌های روزمره یا ورزش.
اگر یک برنامه فیزیوتراپی مناسب دنبال شود، این آسیب باید با حداقل عوارض برطرف شود. بااین‌حال، اگر آسیب مزمن باشد، توان‌بخشی ممکن است طولانی‌تر طول بکشد.
بهترین دکتر درمان بی ثباتی مچ پا
هرگونه تأخیر در مراجعه به پزشک می‌تواند پروسه بی ثباتی مچ پا شما را سخت‌تر کند. قطعاً داشتن یک پزشک و جراح باتجربه با عملکرد بسیار خوب می‌تواند خیال شما را بابت کیفیت عمل و همچنین نتیجه آن راحت کند. شما برای درمان بی ثباتی مچ می‌توانید به دکتر شاهرضایی متخصص ارتوپدی مراجعه کنید. ایشان با بهره گرفتن از جدیدترین متدهای روز دنیا این درمان را برای بیماران خود انجام می‌دهد. در صورت داشتن هرگونه سؤال در ارتباط با آسیب‌های بی ثباتی مچ می‌توانید از ایشان مشاوره بخواهید و مطمئن شوید که کاندید مناسبی برای جراحی هستید یا خیر.