مفصل زانو به عنوان پیچیده‌ترین و بزرگ‌ترین مفصل بدن می‌تواند در معرض بیماری‌ها و آسیب‌دیدگی‌های مختلفی قرار بگیرد. یکی از این آسیب‌دیدگی‌ها، سندرم پاتلوفمورال یا درد جلوی زانوی دوندگان است. این نوع عارضه، بیشتر با آسیب به غضروف زیر کشکک زانو بروز پیدا می‌کند. سندرم پاتلوفمورال دارای علائم مشخصی است که با مشاهده این علائم، بایستی بیمار به پزشک متخصص ارتوپد یا فلوشیپ زانو مراجعه کند. در این مقاله قصد داریم به بررسی علائم سندرم پاتلوفمورال و همچنین روش‌های درمان غیر جراحی و جراحی این عارضه بپردازیم. برای دریافت اطلاعات افزون‌تر تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
سندرم پاتلوفمورال چیست؟
سندرم پاتلوفمورال (PFPS) نوعی اختلال است که باعث درد در بخش قدامی مفصل زانو می‌شود. این بخش از زانو تشکیل یافته از استخوان کشکک و بافته‌ای نرم نواحی اطراف آن است. بافته‌ای نرم نیز شامل تاندون‌ها، چربی زیر کشکک و بافت سینووال می‌شوند که اطراف مفصل زانو را پوشش می‌دهند. بنا به تحقیقات آماری، اغلب زنان بیشتر از مردان به سندرم پاتلوفمورال مبتلا می‌شوند.
سندرم پاتلوفمورال چه علائمی دارد؟
همان‌طور که از توضیح پیرامون معرفی سندرم پاتلوفمورال مشخص شد، درد بخش جلویی زانو به عنوان مهم‌ترین علامت این عارضه زانویی شناخته می‌شود. به‌طوری‌که با افزایش فعالیت‌ها علائم آن نیز بیشتر می‌شود و بخش‌های زیادی از یک یا هر دو زانو درگیر خواهند شد. در ادامه به شایع‌ترین علائم سندرم پاتلوفمورال اشاره می کنیم.
- پس از یک مدت طولانی نشستن و بلند شدن و راه رفتن، درد و سفتی در زیر استخوان کشکک احساس می‌شود.
- به هنگام حرکت زانو، احساس خشکی، ساییدگی و ترک‌خوردگی در نواحی اطراف زانو بیشتر می‌شود.
- فعالیت‌ها و تمرین‌های سنگین و پرتکرار مانند دویدن و بالا و پایین رفتن از پله‌ها باعث تشدید درد زانو خواهد شد.
- به دلیل التهاب کشکک زانو، تورم و التهاب در ظاهر زانو نیز مشاهده می‌شود.
- به هنگام راه رفتن صدای تق تق از زانو شنیده می‌شود.
- به دلیل همراهی نکردن عضله چهار سر ران، زانو به طور پی در پی خالی می‌کند.
چه دلایلی باعث ایجاد بیماری سندرم پاتلوفمورال می شوند؟
تا به امروز دلیل واضح و مشخصی برای ایجاد سندرم پاتلوفمورال عنوان نشده است. با توجه به علائم ظاهر شده در بیماران می‌توان گفت عواملی هستند که باعث افزایش خطر ابتلا به سندرم پاتلوفمورال می‌شوند. در ادامه به بررسی این عوامل می‌پردازیم.
- به دلیل فعالیت‌های ورزشی تکراری و استفاده بیش از اندازه از مفصل زانو
- ایجاد تغییر و بروز مشکلات بیومکانیکال در مفصل زانو مانند تغییر در کشکک
- جا به جایی یا شکستگی در اثر وارد شدن ضربه‌های شدید به کشکک زانوپ
- انجام دادن تمرین‌های ورزشی سنگین و غیراصولی
- استفاده از تجهیزات ورزشی غیراستاندارد مانند کفش به هنگام انجام تمرین‌های ورزشی
نحوه تشخیص سندرم پاتلوفمورال
با مشاهده اولین علائم درد زانو، بیمار بایستی به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه داشته باشد. سندرم پاتلوفمورال از جمله بیماری‌هایی است که به هنگام انجام معاینات فیزیکی و اولیه توسط پزشک متخصص قابل تشخیص است. پزشک با حرکت‌هایی که روی زانو و ران انجام می‌دهد، می‌تواند میزان درد و حساسیت به لمس را در بیمار تشخیص دهد. البته برای تشخیص دقیق‌تر و بررسی میزان آسیب‌دیدگی در استخوان کشکک نیاز به تست‌های آزمایشگاهی وجود دارد. از جمله این تست‌ها عبارتند از:
- تصویربرداری به روش سی تی اسکن
- تصویربرداری به روش رزونانس مغناطیسی ام آر آی
روش های غیر جراحی درمان سندرم پاتلوفمورال
پس از بررسی و ارزیابی نتایج معاینات پزشکی و تست‌های تصویربرداری، میزان شدت آسیب‌دیدگی به کشکک زانو مشخص می‌شود. پزشک بر اساس میزان آسیب‌دیدگی، بهترین روش درمانی را برای بهبود مفصل زانوی بیمار پیشنهاد می‌کند. در ابتدا از روش‌های غیر جراحی برای درمان آغاز می‌کنند و در اغلب موارد به کمک همین روش‌ها، بیمار بهبود پیدا می‌کند. از جمله روش‌های غیر جراحی درمان سندرم پاتلوفمورال عبارتند از:
- مصرف داروهای تجویز شده مانند ضد دردها و ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی
- انجام تمرین‌های ورزشی سبک‌تر مانند شنا و دوچرخه‌سواری
- استراحت کردن و بالا نگه‌داشتن زانو به کمک یک بالشت کوچک
- قرار دادن کمپرس‌های یخ به مدت 20 دقیقه حدود 2 تا 3 بار در شبانه روز
- استفاده از بریس یا زانوبندهای طبی
- استفاده از کفی های طبی آماده یا سفارشی
- شرکت در جلسات فیزیوتراپی
- تزریق داروی کورتیزون
- تزریق داروی پلاسمای غنی شده از پلاکت
روش های جراحی درمان سندرم پاتلوفمورال
چنانچه شدت آسیب‌دیدگی به کشکک زانو بالا باشد یا اینکه روش‌های درمانی غیر جراحی نتایج مطلوبی در بهبودی نداشته باشند، پزشک متخصص روش جراحی را پیشنهاد می‌کند. برای انجام جراحی روش‌های مختلفی وجود دارد که بسته به شرایط جسمی بیمار، مناسب‌ترین روش توسط پزشک مربوطه انتخاب می‌شود. از جمله روش‌های جراحی درمان سندرم پاتلوفمورال عبارتند از:
- جراحی آرتروسکوپی زانو
- جراحی دبریدمنت
- جراحی آزاد سازی تاندون‌ها
- جراحی عمل باز برای انتقال برجستگی استخوان درشت نی
روش های پیشگیری از ابتلا به سندرم پاتلوفمورال
با رعایت به موقع نکات ساده و مهمی می‌توان از بروز مشکلات سخت و پیچیده جلوگیری به عمل آورد. در بیماری سندرم پاتلوفمورال نیز به دلیل آسیب کشکک زانو و بافته‌ای نرم اطراف آن، با کاهش برخی فعالیت‌های ورزشی می‌توان از بروز آن پیشگیری کرد. در ادامه به مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از ابتلا به سندرم پاتلوفمورال می‌پردازیم.
- استفاده از کفش‌های ورزشی استاندارد مناسب با نوع فعالیت ورزشی
- گرم کردن کامل و درست بدن قبل از انجام هر نوع فعالیت ورزشی حرفه‌ای
- افزایش تمرین‌های ورزشی با برنامه‌ریزی دقیق و به صورت تدریجی
- خودداری از انجام فعالیت‌های سنگین در صورت آسیب‌دیدگی زانویی
- رسیدن به وزن ایدئال و حفظ آن به منظور جلوگیری از وارد شدن فشار مضاعف به مفصل زانو
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق به بررسی سندرم پاتلوفمورال، علائم، علل بروز و همچنین روش‌های درمان آن پرداخته شد. به دردی که در قسمت جلویی مفصل زانو احساس می‌شود، سندرم درد پاتلوفمورال می‌گویند که بنا به شدت درد، به روش‌های جراحی و غیر جراحی قابل درمان است. دکتر مصطفی شاهرضایی متخصص ارتوپدی از دانشگاه علوم پزشکی تهران، تجربه و مهارت بالایی در جراحی تعویض مفصل زانو و جراحی رباط صلیبی زانو دارد. شما می‌توانید برای درمان و کنترل سندرم پاتلوفمورال به مطب دکتر شاهرضایی مراجعه کرده و از تخصص و تجربه ایشان در این زمینه بهره مند شوید. برای دریافت نوبت ویزیت با شماره‌های درج شده در سایت تماس حاصل نمایید.