فهرست مطالب
گاهی ممکن است وقتی راه می روید، می نشینید یا از پله بالا می روید، از زانویتان صدای تق تق یا چیزی شبیه ترکیدن بشنوید. این صداها برای خیلی از افراد عجیب است و باعث نگرانی می شود، چون فکر می کنند شاید نشانه یک مشکل یا بیماری باشد. اما خوب است بدانید که در خیلی از موارد، این صداها کاملا طبیعی هستند و دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. مثلا ممکن است این صدا به خاطر حرکت رباط ها یا وجود حباب های کوچک هوا در مفصل زانو باشد. البته در بعضی شرایط، صدای زانو می تواند نشانه وجود مشکل در مفصل باشد، مخصوصا اگر همراه با درد، تورم یا قفل شدن زانو باشد.
علت صدا دادن زانو هنگام حرکت چیست؟
گاهی صدای زانو کاملا طبیعی است و جای نگرانی ندارد، مخصوصا اگر در زمان هایی مثل نشستن، ایستادن یا بالا رفتن از پله باشد. اما اگر صدا با علائمی مانند درد، ورم، قفل شدن زانو یا محدودیت حرکت همراه باشد، باید حتما توسط پزشک معاینه شوید.
رایج ترین علل صدا دادن زانو عبارتند از:
- ترکیدن حباب های هوا داخل مفصل: درون زانو مایعی وجود دارد که باعث روان شدن حرکت استخوان ها می شود. گاهی داخل این مایع حباب های کوچکی از گاز ایجاد می شود و وقتی زانو را تکان می دهید، این حباب ها می ترکند و صدا می دهند.
- ساییده شدن استخوان ها یا غضروف ها: اگر غضروف های بین استخوان های زانو نازک شده باشند، استخوان ها موقع حرکت به هم ساییده می شوند و همین باعث ایجاد صدا می شود.
- حرکت عضلات یا تاندون ها روی زانو: گاهی اوقات هنگام حرکت دادن پا، عضله یا تاندونی که روی زانو قرار دارد، جا به جا می شود و یک صدای کلیک مانند ایجاد می کند.
- آسیب به منیسک یا رباط های زانو: اگر صدا دادن زانو همراه با درد، تورم یا گیر کردن زانو باشد، ممکن است نشانه آسیب دیدگی باشد.
- بیماری آرتروز: وقتی مفصل زانو دچار آرتروز می شود، غضروف ها خراب می شوند و استخوان ها به خوبی روی هم حرکت نمی کنند.
آیا با وجود زانو درد می توان ورزش کرد؟
ورزش کردن در صورت زانو درد، بستگی به نوع و شدت درد دارد. اگر زانو دچار درد شدید، تورم زیاد یا محدودیت حرکتی است، بهتر است تا بررسی پزشکی، ورزش را متوقف کنید. اما در مواردی مانند آرتروز خفیف یا دردهای خفیف، انجام ورزش های مناسب نه تنها بی ضرر است بلکه به تقویت عضلات زانو کمک می کند و درد را کاهش می دهد.
ورزش های مفید برای زانو درد
اگر زانوی شما درد خفیف دارد یا پزشک اجازه ورزش داده است، بعضی تمرین ها هستند که نه تنها فشار زیادی به مفصل زانو وارد نمی کنند، بلکه باعث تقویت عضلات اطراف زانو، بهبود حرکت مفصل و کاهش درد می شوند. این ورزش ها کمک می کنند فشار کمتری به زانو وارد شود و تعادل حرکتی شما بهتر شود. مناسب ترین ورزش های برای افراد دارای زانو درد عبارتند از:
- دوچرخه ثابت با ارتفاع مناسب صندلی: اگر ارتفاع زین دوچرخه تنظیم باشد، دوچرخه سواری ثابت یکی از بهترین تمرین ها برای زانو است. این ورزش کمک می کند بدون وارد شدن فشار مستقیم به مفصل، عضلات ران و ساق تقویت شوند. زین باید آن قدر بالا باشد که زانو خیلی خم نشود.
- تمرینات ایزومتریک عضلات ران: تمرینات ایزومتریک یعنی انقباض عضلات بدون حرکت مفصل. این تمرین ها عضلات چهارسر ران را تقویت می کنند که نقش مهمی در حمایت از زانو دارند. مثلا می توانید در حال نشستن یا خوابیده، عضلات ران را سفت کرده و ۵ تا ۱۰ ثانیه نگه دارید.
- کشش عضلات همسترینگ و ساق پا: سفت بودن عضلات پشت ران (همسترینگ) یا ساق پا می تواند باعث وارد شدن فشار اضافه به زانو شود. انجام حرکات کششی ملایم روزانه باعث کاهش این فشار و افزایش انعطاف پذیری عضلات می شود.
- شنا و تمرین در آب: ورزش در آب، مخصوصا شنا یا حرکات سبک در استخر، فشار وزن بدن را از روی مفاصل کم می کند. در نتیجه زانو می تواند حرکت کند بدون آنکه درد یا التهاب بیشتر شود. شنای کرال یا راه رفتن آهسته در آب برای کاهش درد زانو بسیار مفید هستند.
ورزش های مضر در صورت احساس درد در زانو
برخی حرکات ورزشی ممکن است فشار زیادی به مفصل زانو وارد کنند و باعث تشدید درد یا آسیب شوند. اگر زانوی شما درد دارد یا آسیب دیده است، باید از انجام حرکات زیر خودداری کنید:
- دویدن روی سطح سفت مثل آسفالت یا بتن: دویدن باعث وارد شدن ضربات پی درپی به مفصل زانو می شود، مخصوصا اگر روی سطوح سفت باشد. این ضربات می توانند باعث التهاب بیشتر و تخریب بافت های اطراف زانو شوند.
- حرکات پرشی و پریدن از ارتفاع: پریدن، مخصوصا در ورزش هایی مثل ایروبیک شدید یا تمرینات پرش با طناب، باعث وارد شدن فشار ناگهانی به زانو می شود. این حرکات ممکن است رباط ها یا منیسک زانو را تحریک یا آسیب دیده تر کنند.
- تمرین با وزنه های سنگین برای پا: بلند کردن وزنه های سنگین مخصوص پاها، مانند اسکوات با هالتر سنگین یا پرس پا، می تواند فشار زیادی به مفصل زانو وارد کند. این فشار می تواند درد را بدتر کرده یا به مفصل آسیب بزند.
تزریق PRP برای درمان آرتروز زانو
یکی از روش های جدید و کم تهاجمی برای درمان آرتروز زانو، استفاده از تزریق PRP است. در این روش، پلاسمای غنی از پلاکت بدن خود بیمار، بعد از آماده سازی به ناحیه آسیب دیده تزریق می شود. PRP به کاهش التهاب، ترمیم بافت ها و بهبود حرکت کمک می کند.
تزریق PRP برای چه کسانی مناسب است؟
- افراد با آرتروز خفیف تا متوسط
- ورزشکارانی که دچار آسیب غضروفی شده اند
- بیمارانی که فعلا نمی خواهند جراحی کنند
تزریق PRP برای چه کسانی مناسب نیست؟
- بیماران با آرتروز شدید و تغییر شکل مفصل
- افرادی با مشکلات انعقادی
- کسانی که انتظار درمان قطعی و سریع دارند
تزریق ژل زانو یک درمان موقت است یا یک راهکار مفید؟
تزریق ژل زانو که حاوی هیالورونیک اسید است، به روان تر شدن مفصل کمک می کند و درد را در آرتروزهای خفیف تا متوسط کاهش می دهد. این روش معمولا برای بیمارانی توصیه می شود که در مراحل اولیه آرتروز قرار دارند یا به دلایلی نمی توانند جراحی انجام دهند. ژل باعث ترمیم مفصل نمی شود، اما می تواند چند ماه حرکت را آسان تر کرده و درد را کمتر کند.
برای تزریق ژل زانو به نکات مهم زیر توجه کنید:
- تزریق ژل باید توسط پزشک متخصص انجام شود
- اگر نتیجه خوبی داشت، باید همزمان ورزش، تغذیه و کنترل وزن رعایت شود
- تزریق ژل پایان درمان نیست، بلکه بخشی از یک روند درمانی کامل است
مراجعه به پزشک برای بررسی علت صدا دادن زانو
اگر زانوی شما هنگام حرکت صدا می دهد و این صدا با درد، ورم یا مشکلاتی مثل گیر کردن زانو همراه است، بهتر است هر چه زودتر به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. مخصوصاً وقتی که درد زانو باعث می شود شب ها خوب نخوابید یا راه رفتن برایتان سخت شود، باید سریع تر برای معاینه اقدام کنید. پزشک با دقت زانوی شما را بررسی می کند تا بفهمد چرا این صدا ایجاد شده و دلیل درد چیست. سپس بر اساس نتیجه معاینه، بهترین روش درمان را به شما پیشنهاد می دهد تا مشکل زانو به درستی رفع شود. دکتر مصطفی شاهرضایی، جراح زانو و استاد دانشگاه، یکی از پزشکان باتجربه و متخصص در این زمینه هستند که با معاینه کامل و دقیق، راهنمایی های لازم را برای درمان مناسب به شما می دهند. برای شروع درمان و گرفتن وقت مشاوره تخصصی، می توانید با مطب دکتر شاهرضایی تماس بگیرید و وقت مشاوره خود را ثبت کنید.