فهرست مطالب
پوکی استخوان یا osteoporosis یکی از شایع ترین بیماری هایی است که معمولاً در سنین بالا باعث آسیب استخوان ها می شود. شرایط زندگی نادرست انسان ها باعث شده است که امروزه حتی افرادی با سنین پایین دچار پوکی استخوان می شوند. طبق نتایج به دست آمده زنان بیشتر از مردان دچار پوکی استخوان می شوند. چه عاملی باعث می شود که زنان بیشتر از بیماری پوکی استخوان رنج ببرند؟ آیا راه حلی برای درمان و پیشگیری از بروز بیماری پوکی استخوان وجود دارد؟ در ادامه مطلب به بررسی پاسخ این سؤال ها می پردازیم. با ما همراه باشید.
پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان وضعیتی است که در آن استخوان ها به دلیل از بین رفتن بافت های استخوانی ضعیف و شکننده می شوند. از بین رفتن بافت های استخوانی باعث کاهش تراکم استخوان ها و در نتیجه کاهش استحکام آن ها می شود. این بیماری اغلب با شکستگی استخوان همراه است. در بسیاری از موارد زنان و افراد مسن به دلیل پوکی استخوان در ناحیه ستون فقرات، لگن، مچ دستان و…دچار شکستگی های جدی می شوند. بسیاری از زنان بعد از دوران یائسگی دچار پوکی استخوان می شوند. این بیماری در صورت درمان نشدن باعث بروز آسیب های جدی در فرد می شود. به همین دلیل بهتر است برای درمان پوکی استخوان به پزشکان حاذق در این زمینه مراجعه شود.
چرا بسیاری از زنان دچار پوکی استخوان می شوند؟
نتایج به دست آمده نشان می دهد که پوکی استخوان در زنان شایع تر از مردان است. یکی از دلایلی که باعث بروز این بیماری در زنان می شود، سبک تر و کوچک تر بودن استخوان های زنان است. البته مهم ترین عاملی که باعث پوکی استخوان در زنان می شود، یائسگی است. در دوران یائسگی و بعد از آن بدن زن هورمون های استروژن و پروژسترون را کمتر تولید می کند. کاهش سطح استروژن عاملی است که باعث از بین رفتن استخوان در زنان می شود. معمولاً زنان بعد از دوران یائسگی بیشتر از 30 درصد توده های استخوانی را از دست می دهند و دچار شکستگی های شدیدی در نواحی مختلف بدن می شوند.
چه عواملی منجر به پوکی استخوان می شود؟
استخوان ها از دو لایه داخلی و خارجی تشکیل شده اند. لایه داخلی استخوان از تعداد زیادی شبکه تشکیل شده است که از استحکام بالایی برخوردار هستند و باعث ایجاد توده های استخوانی در فرد می شوند. بافت های استخوانی بعد از سن 25 تا 30 سالگی کاهش می یابند و باعث کاهش استحکام استخوان ها می شوند. عوامل متعددی هستند که باعث کاهش توده استخوانی در فرد و بروز بیماری پوکی استخوان می شوند. این عوامل عبارتند از:
- افزایش سن: مهم ترین عاملی که باعث پوکی استخوان در مردان و زنان می شود، افزایش سن است. با افزایش سن تراکم استخوان ها به دلیل از بین رفتن بافت لایه داخلی کم می شود و فرد بعد از مدتی دچار بیماری پوکی استخوان می شود.
- جنسیت: معمولاً زنان بیشتر از مردان دچار پوکی استخوان می شوند زیرا از استخوان های کوچک تر و سبک تری برخوردار هستند.
- یائسگی: عامل دیگری که در زنان باعث بروز بیماری پوکی استخوان می شود، یائسگی است. بدن زن بعد از یائسگی هورمون استروژن و پروژسترون کمتری تولید می کند. کمبود این هورمون ها در بدن باعث پوکی استخوان می شود.
- داروها و بیماری: مصرف برخی از داروها برای درمان بیماری باعث بروز پوکی استخوان در فرد می شود. برای مثال داروهایی که برای درمان تیروئید تجویز می شوند احتمال بروز بیماری پوکی استخوان را بیشتر می کنند.
روش های پیشگیری از پوکی استخوان
روش متعددی هستند که باعث استحکام استخوان و افزایش تراکم آن می شوند. این راه کار ها کمک می کنند تا بافت های استخوانی در مدت زمان طولانی تری کاهش پیدا کنند و استخوان ها از استحکام بالاتری برخوردار باشند. روش های پیشگیری از پوکی استخوان عبارتند از:
ورزش منظم
اولین راه حل برای پیشگیری از بیماری پوکی استخوان، انجام ورزش به صورت روزانه و منظم است. استخوان ها در طی انجام ورزش های روزانه استحکام و قدرت بیشتری پیدا می کنند. معمولاً روزانه نیم ساعت ورزش کردن باعث تقویت استخوان ها و افزایش تراکم آن می شود.
استفاده از مکمل های غذایی
استفاده از غذاهای سالم و مکمل های غذایی مفید مانند ویتامین d، کلسیم و… باعث پیشگیری از پوکی استخوان می شوند. با افزایش سن، میزان کلسیم در بدن بسیار کاهش پیدا می کند. خوردن غذاهای کلسیم دار و مصرف مکمل های غذایی باعث تقویت استخوان ها و افزایش تراکم آن می شود.
مصرف نکردن دخانیات و مشروبات الکلی
مصرف مشروبات الکلی و دخانیات باعث می شود تا هورمون های استروژن نتوانند به درستی به انجام وظایف خود بپردازند. همچنین الکل عاملی است که باعث از بین رفتن بافت های استخوانی در بدن می شود. به همین دلیل بهتر است برای پیشگیری از بیماری پوکی استخوان، از مصرف این مواد مضر خودداری شود.
مراجعه به پزشک
در این مقاله به بررسی اینکه چرا زنان بیشتر از مردان دچار پوکی استخوان می شوند پرداختیم. طبق بررسی های انجام شده زنان یائسه بیشتر از افراد دیگر در معرض پوکی استخوان قرار دارند؛ بنابراین در صورتی که فرد در نواحی مختلف بدن خصوصا در ناحیه لگن و ران دچار شکستگی می شود، باید هر چه سریع تر به پزشک متخصص مراجعه کند. شکستگی استخوان ها به دلیل پوکی استخوان با عوارض بسیاری جدی همراه است. به همین دلیل کسانی که از بیماری پوکی استخوان رنج می برند باید برای درمان به پزشک متخصص مراجعه کنند. درمان به موقع و تشخیص زود هنگام آن می تواند از پیشرفت بیماری و بروز آسیب های جدی جلوگیری کند. دکتر مصطفی شاهرضایی متخصص ارتوپد و فلوشیپ جراحی زانو از طریق تست سنجش به بررسی تراکم استخوان می پردازد و از روش های نوین برای درمان بیماری پوکی استخوان استفاده می کند.