پاسخ به سوالات رایج آسیب های زانو

سر و صدای مفاصل بدن علل مختلفی دارد ولی معمولا بر اثر حرکت تاندون ها بر روی برجستگی های استخوانی اطراف مفصل ایجاد میشود.

اگر چه میتوان گفت هایپرلاکسیتی لیگامانی یا همان انعطاف پذیری بیش از حد مفاصل شایعترین علت سر و صدای مفاصل میباشد ولی در زانو صداهایی که در موقع خم و راست شدن مفصل ایجاد میشود معمولا بر اثر کندرومالاسی کشکک یا نرمی غضروف کشکک بوجود میاید.

کندرومالاسی یا نرمی غضروف کشکک که به نام سندرم پاتلوفمورال نیز مشهور است، بیماری شایع و یکی از علل عمده دردهای جلو زانو بخصوص در جوانان و حتی نوجوانان می باشد. درواقع این بیماری شایعترین علت درد مزمن زانو است. درکندرومالاسی نرم شدن غضروف کشکک ایجاد شده و علت این نرم شدن در اکثر اوقات حرکت نامتعادل کشکک روی مفصل زانوبه علت مشکلات اناتومی زانو، اسیب زانو در حین ورزش، ضربات شغلی و نیز ضعف عضلات ناحیه ران است. این بیماری سطح کشکک ناصاف شدن و در حین خم و راست شدن زانو با حرکت کشک بر روی سطح مفصلی پایین استخوان ران سر و صدا احساس و شنیده میشود که به آن کریپتاسیون می گویند.

لازم به ذکر است سر و صدا به تنهایی بیماری محسوب نشده و نیازی هم به درمان ندارد. با این وجود توصیه به تقویت عضلات چهارسر ران میگردد.

آیا بعد از جراحی بازسازی رباط صلیبی پاره میتوان به ورزش حرفه ای بازگشت؟

رباط صليبی اگر کامل پاره شود درمان آن فقط جراحي است.

اگر در واقع فقط کشیدگی بوده و یا بصورت ناقص و خفیف بوده و قسمتی از رباط آسیب دیده باشد درمان آن غير جراحي است ولي اگر کامل پاره شود درمان قطعا جراحي خواهد بود.

پارگی این رباط میتواند مشکلاتی را برای بیمار ایجاد کند که مهمترین آنها ناپایداری زانو است. در مواردی که پارگی شدید خفیف بوده و عضلات ران قوی باشند این عضلات میتوانند تا حدود زیادی پایداری مفصل زانو را برقرار کرده و بیمار به ورزش خویش بپردازد.

در یک فرد جوان با پارگی رباط صلیبی بدون آسیبهای همراه مثل پارگی منیسک، اسیب غضروفی، ذکر شده اگر جراحی و فیزیوتراپی به نحو درست صورت پذیرد، انتظار بازگشت به میادین ورزشی را خواهیم داشت.

یکی از مهمترین عوامل مداخله گر، بازگشت زود هنگام ورزشکاران حرفه ای قبل از بدست آوردن شرایط لازم به میادین ورزشی است که معمولا تحت فشار صاحبان و سرمایه گذاران باشگاه صورت گرفته و بعضا باعث آسیبهای مجدد جبران ناپذیر میگردد. ولی در صورت وجود اسیب منیسک و غضروف و یا پارگی رباطهای دیگر و ضمنا انجام جراحی با تاخیر، حتی بعد از بازسازی مناسب رباط صلیبی، بازگشت به سطح فعالیت قبلی امکانپذیر نخواهد بود.

عمر مفاصل مصنوعی چند سال است؟ پس از این مدت چه باید کرد؟

همانگونه که در شماره های قبلی اشاره گردید، قبل از عمل جراحی تعویض مفصل زانو، بیمار باید راجع به فواید و مشکلات جراحی و نحوه صحیح استفاده از مفصل اموزش ببیند.

بیش از ۹۰ درصد بیماران بعد از تعویض مفصل زانو دردشان کاهش قابل توجه پیدا کرده و بهتر میتوانند فعالیت های روزمره را انجام دهند. بعد از جراحی میتوانند فعالیت هایی هایی مثل راه رفتن، شنا، دوچرخه سواری، رانندگی، بالا رفتن از پله یا سربالایی را انجام دهند. ولی فعالیت هایی مثل کوهنوردی ، اسکی، تنیس، برای مفصل مصنوعی زیاد مناسب نیستند .
اینگونه فعالیتها عمر مفصل مصنوعی را کوتاه کرده و مفصل دجار سایش زودرس می شود. در بهترین شرایط عمر مفید پروتزهای زانو حدود ۱۵ سال است ولی در صورت ایجاد عفونت، شکستگیهای اطراف مفصلی، شل یا لق شدن پروتز، جراحی غیر دقیق و یا استفاده از پروتزهای با کیفیت پایین، عمر تعویض مفصل کاهش میابد که در اینصورت بایستی بیمار مجددا تحت جراحی پیچیده تری با پروتز خاص قرار گیرد.

چگونه میتوان از عفونت زانو بعد از تعویض آن پیشگیری نمود؟

عفونت ممکن است در اطراف پروتز یا برش جراحی ایجاد شود که می تواند در بیمارستان یا پس از ترخیص، رخ دهد، گر چه احتمال عفونت مفصل مصنوعی زانو بعد از تعویض مفصل کمتر از دو درصد است، ولی به علت اینکه در صورت وقوع بسیار خطرناک است، اقدامات سختگیرانه زیادی صورت می گیرد تا عفونت ایجاد نشود.

با این حال احتمال عفونت در کسانی که زخم های پوستی دارند، کسانی که عفونت ادراری یا تنفسی دارند، کسانی که مشکلات و عفونت های دهانی و دندانی دارند و در بیماران دیابتی و روماتیسمی بیشتر است.
اگر سیستم ایمنی بدن فرد ضعیف باشد (مانند بیماری های مزمن کبدی، کلیوی، سرطان و …) احتمال عفونت بعد از جراحی بیشتر است. نشانه های عفونت شامل تب، قرمزی و تورم و حساسیت زانو و خروج ترشح از زخم جراحی است. بایستی در صورت بروز هر یک از علایم سریعا با پزشک معالج تماس گرفته شود

آیا در جراحی پارگی رباط صلیبی میتوان آن را دوخته و ترمیم نمود؟

پاره شدن رباط معمولا به گونه ایست که محل پارگی ریش ریش شده و کاملا تغییر شکل میدهد. این ریش ریش شدن رباط به گونه ای به آن صدمه میزند که امکان دوختن دوسر پاره شده عملا وجود نخواهد داشت.

پس در پاره شدن رباط صلیبی، امکان ترمیم مستقیم رباط وجود ندارد به همین خاطر از روش بازسازی استفاده میشود.

لذا پارگی های لیگامان متقاطع قدامی قابل ترمیم نمیباشند و باید توسط رباط دیگری از خود فرد که اتوگرافت گفته می شود و یا بجای آن از رباطی که از فرد فوت شده گرفته میشود برای پیوند استفاده شود. به این نوع گرافت آلوگرافت میگویند. لذا در جراحی بجای لفظ ترمیم از واژه بازسازی استفاده میشود.

آیا ممکن است منیسک پاره خود بخود درمان شده و نیاز به جراحی نداشته باشد؟

با توجه به سن بیمار، نوع، اندازه و محل پارگی منیسک و حاد یا مزمن بودن ان، درمان متفاوت می باشد.

زمانیکه علایم بیمار شدید بوده و فعالیت‌های روزمره اش را دچار اختلال نماید، به جراحی نیاز است.

درد و تورم شدید، قفل شدگی مکرر که سبب ضعف و آتروفی عضله چهارسر ران می شود، لزوم دخالت جراحی را مطرح می کند. یک سوم خارجی منیسک دارای خونرسانی خوبی می باشد و احتمال ترمیم پارگی هایی که در این ناحیه ایجاد می شوند بطور خودبخودی یا با عمل جراحی وجود دارد.

خصوصا در صورتی که بیمار جوان باشد. دو سوم داخلی منیسک خونرسانی ندارد و احتمال ترمیم پارگی این نواحی وجود ندارد لذا درمان این پارگی ها در صورتی که ایجاد قفل شدگی تورم و محدودیت حرکت در زانو نماید و با درمان فیزیوتراپی و دارویی بهبودی نیابد، جراحی است و بدلیل عدم امکان ترمیم با بخیه زدن، آن قسمت از منیسک پاره شده که بصورت یک زائده در کنار بدنه اصلی منیسک قرار گرفته، از زانو خارج می شود که به این جراحی، منیسکتومی می گویند.