فیزیوتراپی و مراقبت های پس از تعویض مفصل زانو

تعویض مفصل زانو یکی از سخت‌ترین و پیچیده‌ترین عمل‌های ارتوپدی است. درصورتی‌که فرد دچار ساییدگی زانوی شدید باشد؛ این عمل انجام می‌شود. در این عمل مفصل زانو، انتهای استخوان درشت نی و ران برداشته می‌شود و پروتزهای مصنوعی جای آن‌ها قرار می‌گیرد. فیزیوتراپی بعد از تعویض مفصل زانو و قبل از این جراحی می‌تواند تأثیر زیادی در موفقیت‌آمیز بودن عمل داشته باشد به همین سبب به صورت مختصر در خصوص فواید فیزیوتراپی قبل و بعد از این جراحی و روش‌های آن توضیحاتی ارائه می‌شود.

فواید فیزیوتراپی برای عمل تعویض مفصل زانو

فیزیوتراپیست ها قبل و بعد از عمل تعویض مفصل زانو وضعیت بهبودی بیمار را بررسی می‌کنند و به روند سریع بهبودی او کمک می‌کنند؛ مهم‌ترین مزیت‌های فیزیوتراپی بعد از عمل تعویض مفصل زانو عبارتند از:

بازتوانی

افرادی که عمل تعویض مفصل زانو را انجام می‌دهند؛ مدتی طول می‌کشد تا بتوانند فعالیت‌های عادی و روزمره خود را از سر بگیرند. انجام فیزیوتراپی بعد از این عمل باعث می‌شود تا سریع‌تر عملکرد خود را به دست آورند به‌عنوان‌مثال فیزیوتراپی به افراد کمک می‌کند که بعد از عمل بتوانند راحت از پله‌ها بالا بروند.

تقویت پا و عضلات پا

عضلات و ماهیچه‌های اطراف زانو بعد از عمل تعویض مفصل زانو به دلیل عدم حرکت دادن پا برای مدتی ضعیف خواهند شد به همین سبب باید تقویت شوند تا بتوانند دامنه حرکتی فرد را به حالت اول بازگردانند و حرکتی بدون مشکل را برای فرد فراهم سازند؛ فیزیوتراپی بعد از عمل باعث تقویت این عضلات می‌شود.

کاهش عوارض بعد از جراحی

بعد از جراحی ممکن است عوارضی مانند درد، تورم و اسپاسم عضلات وجود داشته باشد که بیمار حتماً باید چند جلسه فیزیوتراپی انجام دهد تا عوارض پس از عمل از بین برود.

فیزیوتراپی قبل از عمل تعویض مفصل زانو

فیزیوتراپیست ها به دلایل زیر انجام فیزیوتراپی و نرمش را قبل از عمل جراحی زانو پیشنهاد می‌دهند:

آمادگی برای عمل

هرچقدر شرایط جسمی بیمار بهتر باشد؛ نتیجه تعویض مفصل سریع‌تر خود را نشان خواهد داد. یکی از عواملی که باعث اثربخش بودن جراحی می‌شود؛ وضعیت زانوی بیمار است. با انجام حرکات نرمشی زیر نظر متخصص فیزیوتراپیست قبل از عمل می‌توان تا حدودی وضعیت زانو و ماهیچه‌ها را بهتر کرد تا نتایج با اثر بیشتر و در مدت زمان کمتر خود را نشان دهند.

آموزش راه رفتن بعد از عمل

بیمار باید به کمک وسایل مخصوص تا مدتی بعد از عمل راه برود؛ متخصص فیزیوتراپی قبل از انجام جراحی نحوه صحیح راه رفتن و کمک گرفتن از این وسایل را به بیمار آموزش می‌دهد و با او راه رفتن صحیح بعد از عمل را تمرین می‌کند.

آگاه کردن بیمار

بیمار باید آگاهی کاملی در خصوص عمل تعویض مفصل زانو داشته باشد؛ این افزایش آگاهی به بیمار کمک می‌کند تا با احتیاط برخورد کند و از انجام فعالیت‌های خطرناک پرهیز کند. فیزیوتراپیست در فیزیوتراپی‌های قبل از جراحی بیمار را با حرکات خطرناک و آسیب‌های احتمالی آشنا می‌کند.

مراقبت های قبل از جراحی

بیماران قبل از جراحی تعویض مفصل زانو باید کارهایی مانند مصرف دخانیات (حداقل دو هفته قبل از عمل) را ترک کنند یا در صورت داشتن اضافه وزن، وزن خود را کنترل کنند. فیزیوتراپیست ها مراقبت‌های قبل از عمل که منجر به موفقیت‌آمیز بودن عمل می‌شود را به بیماران گوشزد می‌کنند.

دادن برنامه تمرینی

فیزیوتراپیست‌ها برنامه‌های تمرینی را به افراد می‌دهند تا در خانه یا محل کار با انجام این حرکات تمرینی ماهیچه‌های خود را تقویت کنند تا بعد از عمل سریع‌تر بتوانند توان خود را بازیابند. کشش عضلات همسترینگ، کشش عضله ساق و انقباض عضله چهار سر ران از جمله این نرمش‌ها است.

مراقبت های بعد از عمل تعویض مفصل زانو

مراقبت‌های بعد از عمل نقش بسیار کلیدی را در توان‌بخشی بیمار ایفا می‌کنند. مهم‌ترین نکات مراقبت‌های بعد از تعویض مفصل زانو عبارتند از:

مدیریت درد

درد داشتن بعد از هر عملی کاملاً طبیعی است. بیمار باید بتواند با بالا بردن آستانه تحمل خود و مصرف مسکن‌های تجویز شده توسط پزشک درد خود را کنترل و مدیریت کند.

پیشگیری از تورم و لختگی خون

پوشیدن جوراب‌هایی مانند جوراب‌های ضد تورم و مصرف رقیق‌کننده‌های خون مانند آسپرین زیر نظر پزشک متخصص، حرکت دادن پا به آرامی زیر نظر فیزیوتراپیست از تورم و لخته شدن خون در پاها جلوگیری می‌کند‌.

نفس عمیق کشیدن

استفاده از داروهای بیهوشی، استفاده از داروهای مسکن، دراز کشیدن مطلق در رختخواب، عوارضی چون اختلال ریه را به دنبال خواهند داشت زیرا این دلایل باعث می‌شود که افراد نتوانند به خوبی نفس بکشند به همین سبب توصیه می‌شود که بعد از عمل نفس‌های عمیق و شکمی کشیده شود تا از پنومونی و اختلال ریه جلوگیری شود. دستگاهی به نام اسپیرومتری می‌تواند به بیماران در نفس کشیدن کمک کند.

مراقبت از زخم

مراقبت از زخم‌ها از ایجاد عفونت در محل عمل جلوگیری می‌کند. بانداژ کردن به موقع، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده توسط پزشک و عدم شستشوی زخم قبل از خشک شدن از جمله این مراقبت‌ها است.

انجام تمرینات روز اول فیزیوتراپی

تمرینات فیزیوتراپی با توجه به وضعیت فرد روز پس از عمل شروع خواهند شد. در روزهای اول فیزیوتراپیست بعد از معاینه زانو تمریناتی را برای کاهش ورم و درد تجویز می‌کند.

انجام تمرینات روز دوم و سوم فیزیوتراپی

2 روز بعد از عمل تمرین‌های پیش‌رونده برای تقویت عضله‌های فرد تجویز می‌شود که فرد باید منظم و اصولی آن‌ها را انجام دهد تا برای تمرینات افزایش تعادل بدن در روزهای آتی آماده شود.

نتیجه گیری

عمل تعویض مفصل زانو یکی از پیچیده‌ترین عمل‌های ارتوپدی است که علاوه بر فوق تخصص ارتوپد، یک فیزیوتراپیست نیز باید در کنار بیمار برای توان‌بخشی حضور داشته باشد. متخصص فیزیوتراپی از طریق روش‌های مختلف چون تحریک الکتریکی، درمان دستی، نرمش دادن و ارائه برنامه‌های ورزشی متناسب با وضعیت بیمار، استفاده از امواج اولتراسوند، استفاده از ماساژ و ریلکسیشن، لیزر تراپی و شورت ویو دیاترمی عملکرد بیمار را به او باز می‌گرداند. مهارت پزشک در جراحی تعویض مفصل زانو بسیار مهم است و به طور قابل ملاحظه‌ای از عوارض بعد از جراحی جلوگیری می‌کند. در صورتی که تصمیم به انجام عمل تعویض مفصل زانو دارید می‌توانید به مطب دکتر مصطفی شاهرضایی فلوشیپ جراحی زانو مراجعه کنید.