روش‌های مختلفی برای درمان بیماری‌ها ارتوپدی وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به دارو درمانی، تمرینات فیزیوتراپی، PRP و جراحی اشاره کرد. در رابطه با درمان بیماری‌های ارتوپدی با این روش سؤالات زیادی وجود دارد؛ به‌عنوان‌مثال اینکه PRP چیست و چگونه انجام می‌شود؟ چه مزایا و معایبی برای این روش وجود دارد؟ کدام مشکلات ارتوپدی را می‌توان با PRP درمان کرد؟ این مقاله به بررسی روش درمانی مذکور اختصاص داده شده است. برای یافتن پاسخ این سؤالات ما را تا پایان همراهی کنید.
PRP چیست
PRP مخفف عبارت Platelet-rich plasma به معنای پلاسمای غنی شده از پلاکت است. پلاسما مایع زرد رنگی است که از جداسازی بخش‌های مختلف خون به دست می‌آید. این مایع مقدار قابل توجهی پلاکت را در خود جای داده است. پلاکت تنها وظیفه انعقاد خون را بر عهده ندارد. بلکه به واسطه محتویات خود برای ترمیم بافت‌های مختلف بدن نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در نتیجه تزریق آن موجب تحرک بافت‌های مختلف بدن برای بازسازی و ترمیم می‌شود. اولین استفاده از PRP به سال 1987 و یک عمل باز قلب بازمی‌گردد. در ادامه این روش در سایر زمینه‌ها از قبیل جراحی پلاستیک، درمان ریزش مو، جوان‌سازی پوست، جراحی فک، گوش، حلق، بینی، دندانپزشکی و … مورد استفاده قرار گرفت. علاوه بر این موارد درمان بیماری‌های ارتوپدی با PRP نیز به تأیید PRP رسیده است.
درمان بیماری‌های ارتوپدی با PRP
امروزه بسیاری از متخصصان ارتوپد از PRP به عنوان یک از روش‌های مؤثر در کنار دارو درمانی، فیزیوتراپی و عمل جراحی استفاده می‌کنند. پلاکت تزریق شده به مفاصل و ماهیچه‌ها موجب تولید نوعی پروتئین به نام فاکتورهای رشد می‌شود. مهم‌ترین وظیفه این پروتئین‌ها افزایش ساخت کلاژن در محل تحت درمان است. کلاژن در اختیار سلول‌ها، عضلات، رباط، تاندون یا غضروف آسیب دیده قرار گرفته و آنها را بهبود می‌دهد. رشد سلول‌های بنیادی و افزایش جریان خون در محل را نیز می‌توان به مزایای تولید فاکتورهای رشد اضافه کرد. نتیجه کار، استحکام و انعطاف پذیری غضروف‌ها است.
درمان بیماری‌های ارتوپدی با PRP در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری از افراد آسیب دیده خصوصاً ورزشکاران حرفه‌ای قرار گرفته است. دلیل این موضوع بالا بودن میزان موفقیت تزریق و کوتاهی دوران نقاهت است. البته گاهی اوقات متخصص ارتوپد این روش را به صورت ترکیبی با یکی از جراحی‌های ارتوپدی انجام می‌دهد. هدف از این کار کوتاه کردن دوران نقاهت و بهبودی هرچه سریع‌تر بخش‌های آسیب دیده است. تاکنون موفقیت روش PRP در درمان این موارد از مشکلات ارتوپدی به اثبات رسیده است:
- آرتروز زانو
- شکستگی استخوان
- کشیدگی یا پارگی رباط
- آرتروز هیپ (مفصل لگن)
- کشیدگی یا پارگی تاندون (زانو، مچ پا و …)
- صدمات عضلانی (از قبیل چهار سر ران، پشت ران یا همسترینگ، ساق پا و …)
نحوه درمان بیماری‌های ارتوپدی با PRP
برای شروع پلاکت درمانی، ابتدا 30 الی 60 میلی لیتر خون از فرد مبتلا به مشکل ارتوپدی گرفته می‌شود. سپس نمونه خون داخل کیت مخصوص و دستگاه سانتریفیوژ قرار می‌گیرد. پلاسمای حاوی پلاکت با چرخش دستگاه سانتریفیوژ از سایر بخش‌ها جدا می‌شود. تعداد پلاکت‌های مجود در مایع PRP 4 الی 6 برابر خون است. این مایع بدون افزودن هیچ گونه ماده خارجی برای تزریق داخل سرنگ قرار می‌گیرد. در ادامه محل تزریق بی حس و به ژل سونوگرافی آغشته می‌شود. متخصص ارتوپد از دستگاه سونوگرافی برای افزایش دقت در تزریق استفاده می‌کند. افزایش درد و التهاب در لحظه تزریق طبیعی و نشانه تحریک بافت آسیب دیده برای ترمیم است. با گذر زمان درد کاهش یافته و قدرت مفاصل و عضلات افزایش می‌یابد.
مزایای درمان بیماری‌های ارتوپدی با PRP
مزایای درمان بیماری‌های ارتوپدی با PRP عبارتند از:
- کاهش هزینه‌های درمان
- کاهش مدت زمان بهبودی
- مشاهده نتایج در مدت زمان کوتاه‌تر
- تسریع در بازسازی بخش‌های آسیب دیده
- بدون نیاز به بستری شدن فرد در بیمارستان
- کوتاهی طول مدت تزریق (کمتر از 1 ساعت)
- کاهش استفاده از روش‌های تهاجمی (از قبیل جراحی)
- جلوگیری از پیشرفت آسیب دیدگی مفصلی یا عضلانی
- نبود مشکل به لحاظ انتقال بیماری‌های خونی (از قبیل ایدز یا هپاتیت)
عوارض درمان بیماری‌های ارتوپدی با PRP
پلاکت درمانی با بعضی بیماری‌ها تداخل دارد. افراد مبتلا به سرطان، اختلال در انعقاد خون، تیروئید، مشکلات پوستی، مشکلات کبدی و بسیاری بیماری‌های مزمن دیگر باید قبل از هر اقدامی متخصص ارتوپد را در جریان بیماری خود قرار دهند. مصرف بعضی داروها نیز برای انجام PRP مشکل ایجاد می‌کند. داروهای ضد التهاب استروئیدی و غیراستروئیدی و داروهای ضد انعقاد خون از جمله این موارد به شمار می‌روند. خطر عفونت و درد شدید را نیز می‌توان به عوارض این کار اضافه کرد.
سخن پایانی
ما در این مقاله به بررسی درمان بیماری‌های ارتوپدی با PRP پرداختیم. بسیاری از مشکلات ارتوپدی با پلاکت درمانی یا PRP قابل درمان است؛ به‌عنوان‌مثال می‌توان به تخریب غضروف مفاصل، شکستگی استخوان، کشیدگی یا پارگی رباط و تاندون و حتی صدمات عضلانی اشاره کرد. دلیل این موضوع تولید مقادیر قابل توجهی فاکتور رشد توسط پلاکت در محل تحت درمان است. این مواد به بازسازی و ترمیم استخوان، غضروف، عضلات، رباط و تاندون کمک می‌کند. البته برخورداری از مزایای این روش درمانی، نیازمند مراجعه به متخصص ارتوپد باتجربه است. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به صورت حضوری به مطب دکتر مصطفی شاهرضایی متخصص ارتوپدی و جراح زانو در تهران مراجعه کنید.