بافت استخوانی بسیار محکم است و انعطاف پذیری بالایی دارد. اما در صورت وارد شدن فشار بیش از آستانه تحمل دچار شکستگی می‌شود. شکست استخوان به اشکال مختلف بروز پیدا می‌کند؛ به عنوان مثال می‌توان به شکستگی باز، بسته، جا بجا شده، جا بجا نشده و … اشاره کرد. شدت و ضعف علائم در هر یک از این موارد با دیگری متفاوت است. از این رو این مقاله به بررسی انواع، عوارض و علائم شکستگی استخوان اختصاص داده شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
انواع شکستگی استخوان
شکستگی یکی از رایج‌ترین مشکلات استخوانی است. به نحوی که اکثر افراد در طول زندگی خود حداقل یک بار آن را تجربه می‌کنند. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که فشار وارده از مقاومت استخوان فراتر رود. با افزایش سن احتمال ابتلا به شکستگی‌های استخوانی افزایش می‌یابد. زیرا مقاومت استخوان در برابر ضربه کمتر می‌شود. شکستگی در شدت و اشکال مختلف بروز پیدا می‌کند. از این رو اسامی مختلفی برای معرفی این عارضه وجود دارد که عبارت‌اند از:
- گرهی (فشار دو استخوان شکست به هم)
- ترک مویی (شکست ناقص و خفیف استخوان)
- گرانشی (خم شدن استخوان بدون شکستگی)
- خردشدگی (استخوان به قطعات متعدد تقسیم می‌شود)
- عرضی (عمود بودن خط شکستگی بر محور طولی استخوان)
- شکستگی بسته (شکستگی استخوان بدون ایجاد زخم باز روی پوست است)
- شکستگی باز (استخوان شکسته از پوست بیرون زده و با جراحت همراه است)
- شکستگی جا بجا شده (استخوان شکسته بدون تغییر مکان و راستا است)
- شکستگی جا بجا نشده (استخوان شکسته طوری کنار هم قرار می‌گیرند که هم راستا نباشند)
- شکستگی پاتولوژیک (ناشی از ضعف استخوان به دلیل بیماری از قبیل پوکی استخوان، سرطان و …)
علائم شکستگی استخوان
علائم شکستگی استخوان بر حسب نوع و شدت شکستگی و همچنین محدوده درگیر متفاوت است. اما افراد دچار این عارضه به طور معمول با علائم زیر مواجه می‌شوند:
- تورم
- کبودی
- بی‌حسی
- درد ضربان‌دار
- اختلال در عملکرد بخش آسیب دیده
- تغییر شکل و زاویه محل شکستگی استخوان
- احساس درد تشدید شونده با حرکت یا فشار
- ناتوانی در حرکت و جابه‌جایی محدوده شکستگی
- خونریزی و ایجاد زخم و جراحت (در شکستگی‌های باز)
- رنگ پریدگی، سرد شدن، سرگیجه و حالت تهوع (در صورت شکستگی استخوان‌های بزرگ مثل ران و لگن)
عوارض شکستگی استخوان
شکستگی استخوان باید سریعاً مورد رسیدگی و درمان قرار گیرد. زیرا بی توجهی به این موضوع فرد را به عوارض جبران‌ناپذیری رو به رو می‌کند. این موضوع بیشتر برای شکستگی‌های شدید استخوانی صادق است. شایع‌ترین عوارض شکستگی استخوان عبارت‌اند از:
- اختلال در رشد استخوان
- آسیب‌دیدگی عروق خونی
- آسیب‌دیدگی اعصاب مجاور
- جوش خوردن نامناسب استخوان
- عفونت استخوان یا بافت‌های مجاور
- مرگ استخوان به دلیل نرسیدن خون به آن
نحوه تشخیص شکستگی استخوان
پزشک برای تشخیص شکستگی از معاینه بالینی و عکس برداری اشعه ایکس بهره می‌گیرد. گاهی اوقات برای مشخص شدن دقیق محدوده درگیر و آسیب‌های احتمالی (اختلال در عضلات، عروق خونی، اعصاب، تاندون و …)، آزمایش‌هایی چون ام آر آی، سی تی اسکن یا هدایت عصبی ضرورت می‌یابد.
نحوه درمان شکستگی استخوان
درمان شکستگی استخوان بسته به نوع، شدت و محل آسیب‌دیدگی متفاوت است. اما تمامی روش‌ها بر اساس بی حرکت کردن محدوده آسیب‌دیده انجام می‌شوند. زیرا بافت استخوانی شکل گرفته در محدوده شکستگی نرم است و باید تا زمان محکم شدن محافظت شود. کال عنوان بافت فیبری تشکیل شده در محل شکستگی است. این بافت به تدریج سخت، برجسته و تبدیل به استخوان می‌شود. ثابت نگه داشتن استخوان با استفاده از گچ گرفتن، آتل بستن یا آویزان کردن استخوان صدمه‌دیده انجام می‌شود. مدت زمان بی تحرک شدن استخوان شکسته شده بین 2 الی 8 هفته متغیر است.
پیش از انجام این اقدامات استخوان باید در مکان مناسب خود قرار گیرد. در بعضی شرایط قرار دادن استخوان در محل مناسب نیازمند عمل جراحی و به کار گذاشتن میله یا پیچ فلزی، سیم‌های انعطاف‌پذیر و ثابت سازهای خارجی است. در بسیاری از موارد افراد دچار شکستگی استخوان بعد از ثابت کردن محل تحت درمان و برای بهبودی سریع و کامل به تمرینات فیزیوتراپی نیاز دارند. این موضوع خصوصاً برای شکستگی‌های نزدیک به مفصل ضرورت می‌یابد. زیرا در این شرایط خطر سفتی دائمی مفصل یا آرتروز فردا تهدید می‌کند.
مدت زمان ترمیم استخوان شکسته شده در همه افراد یکسان نیست. بلکه به سن، محل شکستگی، شدت و نوع عارضه بستگی دارد. به طور کل، بهبودی کودکان در این زمینه سریع‌تر از بزرگسالان حاصل می‌شود. در موارد معدودی استخوان شکسته با روش‌های درمانی ارائه شده جوش نمی‌خورد. در این صورت انجام دیگر روش‌های درمانی چون پیوند استخوان، استفاده از سلول‌های بنیادی و اولتراسوند درمانی مفید ارزیابی می‌شود.
سخن پایانی
شکستگی استخوان یکی از رایج‌ترین مشکلات دنیای امروز است. به‌نحوی‌که اکثر افراد در طول زندگی حداقل یک بار آن را تجربه می‌کنند. این عارضه به اشکال مختلف بروز پیدا می‌کند؛ به عنوان مثال می‌توان به شکستگی مویی، خرد شده، باز، بسته، جا بجا شده، جا بجا نشده و … اشاره کرد. اگرچه چگونگی و شدت و ضعف علائم شکستگی استخوان به نوع و محل آن بستگی دارد. اما از درد کبودی، اختلال در عملکرد و تورم به عنوان علائم مشترک در تمامی موارد یاد می‌شود. در صورت مشاهده علائم عارضه مذکور بهتر است به صورت حضوری به مطب آقای دکتر مصطفی شاهرضایی، متخصص ارتوپدی مراجعه کنید. زیرا عدم پیگیری و درمان فرد را با عوارض بسیاری روبرو می‌کند.